Παρουσίαση ποιητικής συλλογής "Ερωτικός Θάνατος", του Π. Μπάρλα

4-4-2015

 

 

 Τον Παναγιώτη τον γνώρισα πριν από τριάμισι περίπου χρόνια. Μου άρεσε το χαμόγελο, ο «έξω καρδιά» χαρακτήρας, η προθυμία του πάντα να βοηθάει, και ο ενθουσιασμός του -σαν μικρού αξιαγάπητου παιδιού. Επιπλέον, είχαμε ένα κοινό σημείο: άρεσε και στους δυο μας η συγγραφή. Στην παρουσίαση των δύο πρώτων μου λογοτεχνικών βιβλίων, ο Παναγιώτης ήταν εκεί, ανάμεσα σε συναδέλφους και φίλους. Όταν λοιπόν μου ζήτησε να προλογίσω την ποιητική του συλλογή, δεν μπορούσα παρά να δεχτώ.

   Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκέζ, σε ένα από τα βιβλία του, έδωσε τον τίτλο «περί έρωτος και άλλων δαιμονίων». Μα, είναι ο έρωτας δαιμόνιο; Είναι, θα συμφωνήσουν πολλοί που κυνηγήθηκαν απ’ αυτό και προσπάθησαν –μάταια ίσως- να το ξορκίσουν. Και πίσω από τον έρωτα κρύβονται κι άλλα δαιμόνια, όπως ο φόβος, ο οποίος έχει πολλές μορφές. Σύμφωνα με τον τίτλο και υπότιτλο της ποιητικής συλλογής του Παναγιώτη, ο μεγαλύτερος φόβος του ανθρώπου είναι ο ερωτικός θάνατος.

   Τι μπορεί να σημαίνει ΄ερωτικός θάνατος΄; Σύμφωνα με τον Μίμνερμο (δημιουργό της ποιητικής ελεγείας, καταγόμενο από την Κολοφώνα της Μ. Ασίας), ο έρωτας ταυτίζεται με τη νεότητα, ενώ ο θάνατος με τα γηρατειά. Το ΄αργαλέον γήρας΄ (οδυνηρό γήρας) σηματοδοτεί το τέλος της ερωτικής ζωής και επομένως είναι ο θάνατος πριν από το θάνατο. Στην ποίησή του συνεχώς επαναλαμβάνει ότι είναι προτιμότερο να πεθάνει κάποιος παρά να γεράσει. Κάτι που θα δούμε και στους στίχους αυτής της συλλογής.

   Στο πρώτο ποίημα, η αβάσταχτη αίσθηση της μοναξιάς γυρεύει τη λύτρωση μέσα από το θάνατο. Γράφει: ‘είδα μια ερωτική χροιά στη μαύρη φορεσιά σου, στο παγερό σου άγγιγμα’. Ενώ στο 5^ο «ομίχλη και απόγνωση», τον θεωρεί συνοδοιπόρο.  Βλέπουμε τον ποιητή να φλερτάρει με το θάνατο, μερικές φορές μοιάζει να τον προκαλεί αλλά και προσκαλεί.

   Ο Φρόυντ υποστήριζε πως υπάρχει περισσότερος πόνος απ’ ό,τι λύτρωση στη ζωή και πως ο θάνατος μας υπόσχεται απελευθέρωση απ’ αυτόν. Υποστήριζε επίσης πως όλοι έχουν την ασυνείδητη επιθυμία να πεθάνουν.

   Ο φόβος του θανάτου μοιάζει να είναι ο μόνος που δεν ανησυχεί ιδιαίτερα τον ποιητή. Μάλιστα το 11^ο ποίημα, στο οποίο αναφέρεται και πάλι ο θάνατος, έχει τίτλο «ερωτευμένος με το φόβο».

   Είπαμε όμως ότι ο φόβος έχει πολλές μορφές. Σε αυτά τα ποιήματα θα διακρίνουμε το φόβο των γηρατειών. Αναζητά να γεμίσει έρωτα, για να παραμείνει νέος.

   Το φόβο των λαθών, (και κατ’ επέκταση, της κατακραυγής του κόσμου γι’ αυτά): στα ποιήματα «τι έκανα λάθος» και «Πούλια».

   Το φόβο της προδοσίας, στο στίχο ΄μου έδωσες να πιω νερό, μα το ποτήρι ήταν άδειο΄.

   Το φόβο της μη αποδοχής, στο ποίημα «ποτάμι της θλίψης», καθώς και στο «φυγή», όπου φοβάται πως θα πεθάνει χωρίς να έχει προλάβει κανείς να τον γνωρίσει όπως είναι πραγματικά.

   Και τέλος, ο κυριότερος φόβος που συναντάμε σε όλα τα ποιήματα, είναι αυτός της μοναξιάς. Μήπως, όμως, όλοι δε νιώθουμε συχνά  μονάχοι;…

   Εκτός από τους φόβους, συναντάμε την αυτογνωσία, στο ποίημα «σ’ αγαπώ», όπου ισχυρίζεται πως μέσα από τον έρωτα μπορούμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Την απογοήτευση, στο «κουράστηκα να ζω», γιατί δε βρίσκει αυτό που λαχταρά η ψυχή του. Την ελπίδα, στο «ψυχή και σάρκα», όπου γράφει ‘ελπίζω στη δύναμη της αγάπης’. Τέλος, συναντάμε την ευτυχία του έρωτα, ‘σ’ αγαπώ για τα πιο μικρά και για τα πιο μεγάλα πράγματα’. Μπορεί κανείς να ζήσει χωρίς έρωτα στη ζωή του;…

   Ποιος είναι λοιπόν ο ‘ερωτικός θάνατος’; Η λήξη μιας σχέσης; Ο θάνατος ο ίδιος; Το τέλος της νεότητας; Ίσως μόνο ο ποιητής γνωρίζει. Εγώ πάντως έχω την υποψία πως ο Παναγιώτης θα μείνει νέος για πάντα - κι ερωτευμένος για πάντα. Με τους ανθρώπους, με τον ίδιο τον έρωτα, αλλά και με ‘τα πιο μικρά και μεγάλα πράγματα της ζωής’. Όπως λέει στο 2^ο ποίημά του, ‘αγάπη φιλαράκο σημαίνει να μπορείς να βγάζεις φτερά, ακόμα κι αν κάποιοι επιτήδειοι προσπαθούν να στα κόψουν’. Κι εκείνος μπορεί.