Θέμα νοοτροπίας

      

πίνακας: Δημήτρης Κοράκης

   Ας υποθέσουμε πως ο καθένας μας είναι μέλος μιας πολύτεκνης οικογένειας κι ας βάλουμε στο… μικροσκόπιο μια τέτοια οικογένεια. Ας πούμε ότι για παράδειγμα υπάρχουν δέκα παιδιά σε αυτό το σπίτι κι ότι η μητέρα τους ανακοινώνει πως το Σάββατο πρέπει να τη βοηθήσουν με τις δουλειές του σπιτιού, γιατί εκείνη θα λείπει.

   Έρχεται το Σάββατο και τα δέκα παιδιά μαζεύονται στο σαλόνι με σκοπό να ξεκινήσουν το καθάρισμα. Τα δύο παίρνουν σκούπες, σφουγγαρίστρες, ξεσκονόπανα κι αρχίζουν έναν αγώνα δρόμου να καθαρίσουν όλο το σπίτι, όχι τσαπατσούλικες δουλειές, με συνέπεια κι υπευθυνότητα δηλαδή. Αυτά τα δυο παιδιά, κάθε Σάββατο, βοηθάνε έτσι κι αλλιώς.

   Από τα υπόλοιπα οκτώ παιδιά, τα τρία κατευθύνονται στα δωμάτιά τους, με σκοπό όμως να καθαρίσουν μόνο αυτά και τίποτα άλλο. Κι ας χρησιμοποιούν και τα υπόλοιπα δωμάτια του σπιτιού, κι ας τα βάζουν κι εκείνα μες τη μέση.

   Τα υπόλοιπα πέντε παιδιά στρογγυλοκάθονται στον καναπέ, αράζουν, κι ασχολούνται με διάφορα, τηλεόραση, περιοδικά, μπαίνουν στο facebook… Κάθε λίγο, σηκώνουν τα μάτια και κοιτάζουν τα δυο που κάνουν τις δουλειές. Γελώντας τα κοροϊδεύουν, αυτό δεν το καθάρισες καλά ή δεν έπρεπε να το καθαρίσεις έτσι, ή δεν έπρεπε καθόλου…

   Αν εσείς ανήκετε στην κατηγορία των τριών, κοιτάτε μόνο τον εαυτό σας κι οι υπόλοιποι να πάνε να πνιγούν. Αν ανήκετε στην κατηγορία των πέντε (ζείτε εις βάρος των άλλων), σας ενδιαφέρει μόνο να κρίνετε τους άλλους. Ποιος αρέσκεται στο να κρίνει συνεχώς τους άλλους; Αυτός που δεν κάνει τίποτα. Και ποιος είναι αυτός που δεν κάνει λάθη στη ζωή; Πάλι αυτός που δεν κάνει τίποτα. Τα λάθη είναι για να μαθαίνουμε κι όταν κάποιος μένει άπρακτος, μεταξύ άλλων, είτε φοβάται να μην κριθεί για τα λάθη του, ή… νομίζει πως είναι αλάθητος (να γελάσω τώρα ή μετά;). Σκάσε ή δράσε, διάβασα κάπου.

   Υποθετικά μιλώντας πάλι, η μητέρα επιστρέφει κι επιβραβεύει όλα τα παιδιά. Ή, δεν τα επιβραβεύει καθόλου. Θα μου πείτε πως δεν χρειάζονται επιβραβεύσεις, ότι το κάνουν επειδή το θέλουν/το πιστεύουν/ το αισθάνονται, κι εν μέρει θα έχετε δίκιο. Από την άλλη όμως, θυμηθείτε το παράδειγμα του ψυχολόγου με το ποτήρι. Όσο πιο πολύ ώρα το κρατάς, τόσο κουράζεσαι. Κι ας ζυγίζει μόνο λίγα γραμμάρια. Ισχύει για τα προβλήματα αλλά και για τα βάρη που σηκώνουμε, είτε τα επιλέγουμε –ακόμα και στα πλαίσια του εθελοντισμού/αλληλεγγύης–, είτε όχι. Μια επιβράβευση λοιπόν είναι σαν το αόρατο χέρι που θα σηκώσει για λίγο το ποτήρι και θα μας ξεκουράσει. Είναι δικαίωση. Δημιουργεί σωστά πρότυπα.

   Θυμάμαι, λίγες μέρες αφότου χάσαμε ξαφνικά μια αγαπητή ενεργή συμπολίτισσα, αποφασίσαμε να την τιμήσουμε με κάποιον τρόπο. Επιλέχθηκε η πρότασή μου. Σκεφτόμουν όμως ότι είναι άδικο, ένας άνθρωπος που αγωνίζεται στη ζωή του για να προσφέρει στην κοινωνία, να τιμάται και να επιβραβεύεται μετά θάνατον (αν είναι τυχερός…).

   Δυστυχώς, ζούμε σε μια κοινωνία άδικη. Αυτή η πολύτεκνη οικογένεια είναι μια μικρογραφία του νησιού μας, μια μικρογραφία της χώρας, του κόσμου όλου. Όπου θα υπάρχουν οι λίγοι να βγάζουν ασπροπρόσωπους τους πολλούς – όχι εκείνους που δεν μπορούνε, αλλά εκείνους που δεν θέλουν. Όπου θα υπάρχουν οι πολλοί να ζούνε εις βάρος των υπολοίπων, να κοιτάνε μόνο τον εαυτό τους, να κρίνουν, να κοροϊδεύουν τους άλλους για οτιδήποτε, να κατηγορούν, να είναι υποκριτές και δόλιοι, να γκρινιάζουν για τα πάντα…

   Και κάπως έτσι, αποθαρρύνουμε κι αυτούς που προσπαθούν ή σκέφτονται να προσπαθήσουν- ξέρω αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων που αποσύρονται απογοητευμένοι.

   Όμως, έχουμε χρέος απέναντι στον εαυτό μας, στην κοινωνία μας, στο περιβάλλον που ζούμε. Έχουμε χρέος να είμαστε άνθρωποι και να προσπαθούμε πάντα για το καλό και το καλύτερο. Γιατί το καλό νικά. Γιατί μόνο με αυτό υπάρχει ζωή, ποιοτική ζωή. Και για να κάνουμε το χρέος μας, για να δούμε προκοπή, πρέπει να αρχίσουμε πρώτα να αλλάζουμε νοοτροπία.

(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Σαμιακόν Βήμα)